Kwa mujibu wa mwandishi wa Shirika la Habari la Hawza, Ayatullah Alireza A‘rafi, Mkurugenzi wa Vyuo vya Dini vya Kiislamu nchini Iran, siku ya Jumamosi tarehe 19 Mehr 1404 (sawa na Oktoba 11, 2025), alikutana na Seneta Raja Nasir Abbas Jafari — Mwenyekiti wa Baraza la Umoja wa Waislamu Pakistan na mwanachama wa Baraza la Seneti la nchi hiyo. Katika kikao hicho, Ayatullah A‘rafi alimsifu Jafari kwa shughuli zake za kimapinduzi na zenye kuimarisha umoja wa Kiislamu nchini Pakistan, huku akisisitiza umuhimu wa kuendeleza ushirikiano wa kielimu, vyuo na hawza kati ya mataifa hayo mawili.

Umakini katika Sekta ya Vyuo Vikuu kwa Misingi ya Kiislamu

Ayatullah A‘rafi alisisitiza umuhimu wa uwepo wa wasomi Waislamu katika nyanja za elimu ya juu na akasema: “Ni lazima muingie kwa nguvu katika kazi za vyuo vikuu — lakini mkiwa na mantiki thabiti ya Kiislamu na kimapinduzi. Uingiaji huu unapaswa kuwa wa kina, wa kitaalamu, na uwe na mpango mkakati wa kuanzisha vyuo vinavyozalisha wataalamu wabunifu na wanafikra, hata katika fani zisizo za sayansi ya kibinadamu.”

Akaongeza kusema: “Kwa hili, kunahitajika kitovu cha fikra kinachojumuisha wanazuoni wa kidini wanaofahamu masuala ya kielimu ya kisasa na wanasayansi wa vyuo vikuu wenye dini na maadili, ambao wanaweza kusukuma mbele mwelekeo huu kwa ushirikiano. Ninahimiza mjikite katika taaluma muhimu na za kati, zenye athari katika mipaka ya maarifa, muunde ramani ya kina na muandae rasilimali za kielimu — kwa kufanya hivyo, mnaweza kusababisha mageuzi makubwa.”

Mradi Mkubwa wa “Akili Bandia na Elimu ya Kiislamu”

Ayatullah A‘rafi alifichua kuwa kwa sasa kuna miradi mikubwa kadhaa katika nyanja ya akili bandia na Elimu za Kiislamu, ambayo inashirikisha takriban wataalamu 50 kutoka vyuo vikuu na hawza.
Alisema: “Miradi hii inaweza kuwa kielelezo bora kwa nchi nyingine, ikiwemo Pakistan.”

Umuhimu wa Kulea Vipaji vya Kielimu Vyenye Mwelekeo wa Kiislamu

Mjumbe wa Baraza Kuu la Hawza aliongeza: “Ikiwa mtaweza kulea kati ya watu 100 hadi 1,000 kutoka katika fani bora na za kati zilizoko katika mstari wa mbele wa maarifa — wawe Mashia au Masunni — ndani ya mfumo wa mazungumzo ya Kiislamu, basi hilo litakuwa jambo kubwa katika ujenzi wa wasomi na harakati za kifikra. Njia hii inahitaji vikundi imara vya kiakili, na mnaweza hata kuchagua watu wachache kutoka Qom au Iran kusaidia katika kuzalisha fikra na kubuni mifumo.”

Uwezo wa Kielimu wa Hawza Tukufu ya Qom

Akizungumzia mafanikio ya kielimu ya Hawza ya Qom, Ayatullah A‘rafi alisema: “Kwa sasa, mjini Qom kuna zaidi ya kazi bora 2,000 hadi 3,000 katika nyanja za uchumi na siasa, zilizochaguliwa kutoka kati ya zaidi ya kazi 10,000 hadi 20,000 zilizotolewa katika kipindi cha miongo mitatu iliyopita. Hizi ni hazina kubwa ambazo mnaweza kuzitumia.”

Aliongeza kuwa: “Kwa kutumia mifumo mipya, tunaweza kuandaa haraka vyanzo hivi na kuviweka katika mikono ya wanazuoni na wasomi wa vyuo vikuu, ili ziwe na athari ya kina katika uwanja wa elimu na utamaduni.”

Kuimarisha Uhusiano na Shule na Vituo Bora vya Kidini

Akaendelea kusema: “Inapasa muimarishe uhusiano wenu wa kielimu na kivitendo na shule bora za kidini. Ninapendekeza muanzishe uhusiano imara zaidi na shule chache za mfano tulizonazo. Kwa sasa tuna kati ya vituo 7 hadi 10 vya msingi na vya kisasa ndani ya Hawza, kama vile Shule ya Jahangirkhan na Amrullahi, ambavyo vimehifadhi urithi wa kale wa kidini huku vikileta mtazamo wa kisasa katika malezi ya wanafunzi. Kubadilishana uzoefu kati yenu na taasisi hizo kutakuwa na matokeo makubwa.”

Nafasi ya Pakistan katika Mustakabali wa Ulimwengu wa Kiislamu

Ayatullah A‘rafi akisisitiza tena nafasi ya kimkakati ya Pakistan katika dunia ya Kiislamu alisema: “Hakuna siku inayopita bila mimi kufikiria kuhusu masuala ya Pakistan. Nchi hiyo ni ngome kubwa ya Kiislamu na Kishia, na inaweza kuwa kiini cha mabadiliko makubwa yajayo katika ulimwengu wa Kiislamu. Kila juhudi ya kuimarisha nafasi hii ni yenye thamani kubwa.”

Akaongeza kuwa: “Licha ya uhusiano wa serikali ya Pakistan na Marekani, msimamo wake kuhusu muqawama na Ghaza ni wa kuridhisha. Msimamo huu unatokana na mitazamo ya watu wa Pakistan na shughuli za vuguvugu kama lenu.”

Mawimbi mapya katika Ulimwengu wa Kiislamu

Katika hitimisho, Ayatullah A‘rafi alisema: “Leo hii, mawimbi mapya yameibuka katika ulimwengu wa Kiislamu — ambayo ndani yake kuna vitisho vikubwa lakini pia fursa kuu. Pamoja na kuwepo kwa viongozi dhalimu kama Trump na Netanyahu, bado fursa mpya zimejitokeza. Pakistan ina nafasi muhimu sana katika kipindi hiki, na tunatarajia itasonga mbele kwa nguvu zaidi katika njia ya mazungumzo ya kiakili na Uislamu halisi.”

Akihitimisha hotuba yake kwa kumgeukia Mwenyekiti wa Baraza la Umoja wa Waislamu Pakistan, Ayatullah A‘rafi alisema: “Tunakuombea mafanikio makubwa wewe ambaye umeinua bendera ya Uislamu safi na Mapinduzi ya Kiislamu nchini Pakistan. Huu ni mwelekeo wa heri kubwa. Mwenyezi Mungu, Insha-Allah, akupe tawfiq ya kuendeleza njia hii kwa usahihi na mafanikio.”